Op 13 mei 2020 heeft de Rechtbank Gelderland een uitspraak gedaan waarbij voor mij een aantal onderwerpen samenkomen. Elementen waar ik in mijn dagelijkse praktijk mee te maken heb. De meest relevante daarvan in deze zaak: een trotse oma, leuke kleinkinderen en sociale media.

Oma heeft meerdere foto’s van haar kleinkinderen op Facebook gepubliceerd. Oma heeft hiervoor geen toestemming gekregen. Niet van de kleinkinderen. Niet van hun ouders. De gemoederen hierover liepen zo hoog op, dat zelfs de politie hierbij betrokken raakte. Reden voor oma om dan toch maar vrijwel alle foto’s te verwijderen. De foto’s die (onbedoeld) toch op de verschillende media achterbleven waren aanleiding voor een kort geding.

Ons ‘recht op privacy’ is geregeld in verschillende verdragen en Europese verordeningen. De belangrijkste is de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Deze ziet niet toe op verwerking van persoonsgegevens voor huishoudelijk gebruik. Een adresboekje voor verjaardags- of kerstkaarten aan familie en vrienden is prima. Bij een sociaal media account ligt dit anders, zo heeft de rechter in Arnhem geoordeeld. Overwegingen die hier bij spelen:

• is het sociale media account afgeschermd? Dat is onvoldoende duidelijk geworden in het kort geding;
• foto’s zijn misschien door anderen te vinden via een zoekmachine zoals Google;
• - zodra foto’s op sociale media staan, kunnen deze verspreid of opgeslagen worden door anderen.

Op basis van deze overwegingen heeft de rechter geoordeeld dat er geen sprake is van een zuiver huishoudelijk gebruik. Dat betekent dat de AVG en de Uitvoeringswet Algemene verordening gegevensbescherming (UAVG) van toepassing zijn.

In artikel 5 van die UAVG is bepaald dat toestemming van de wettelijke vertegenwoordiger(s) vereist is als een kind nog geen 16 jaar is. Maar toestemming is niet de enige grondslag op basis waarvan persoonsgegevens verwerkt mogen worden, waaronder ook het plaatsen van foto’s op sociale media valt. Er is ook nog zoiets als gerechtvaardigd belang. Maar dat moet je dan wel kunnen onderbouwen.

In dit geval had oma geen toestemming voor het plaatsen van foto’s op sociale media. Haar gerechtvaardigd belang kon ze niet onderbouwen. Op basis van die feiten heeft de rechter geoordeeld dat ze de foto’s moet verwijderen. Voor nieuwe foto’s geldt dat oma ze van kleinkinderen jonger dan 16 jaar niet mag publiceren op sociale media. Doet ze dat wel, dan moet ze daarvoor een dwangsom betalen.

Net als bij alle wetten en regels horen ook bij de AVG overwegingen. Eén daarvan heeft betrekking op sociale netwerken en de daarbij behorende online activiteiten. Deze kún je zien als huishoudelijk gebruik. Als ik er met cliënten over praat, adviseer ik ze terughoudend te zijn. Als je foto’s plaatst op een sociaal netwerk ben je de controle kwijt. Waar blijven ze? Wie heeft ze? Wat doet een ander er mee? Is het onenigheid in je gezin of familie waard?

Heb je zo’n discussie binnen je gezin of over andere juridische zaken? Wil je meer weten over de AVG? Neem contact met me op bij BONK Advocatuur.